16 รอยเลื่อนมีพลังในไทย เสี่ยงแผ่นดินไหวตลอดเวลา – 23 จังหวัดที่ต้องจับตาแผ่นดินไหว

แม้ประเทศไทยจะไม่ใช่หนึ่งในประเทศที่อยู่บน “วงแหวนแห่งไฟ” อย่างญี่ปุ่นหรืออินโดนีเซีย แต่รู้หรือไม่ว่าใต้พื้นดินของไทยกลับซ่อน “พลังงานสะสม” ที่สามารถปลดปล่อยออกมาเป็นแผ่นดินไหวได้ทุกเมื่อผ่านสิ่งที่เรียกว่า “รอยเลื่อนมีพลัง” ซึ่งมีอยู่มากถึง 16 กลุ่ม กระจายตัวใน 23 จังหวัดทั่วประเทศ

รอยเลื่อนมีพลังคืออะไร?

รอยเลื่อนมีพลัง (Active Faults) หมายถึง แนวรอยแยกใต้เปลือกโลกที่ยังสามารถเคลื่อนตัวได้ โดยมีหลักฐานทางธรณีวิทยาว่าเคยเกิดการเคลื่อนไหวในช่วง 10,000 ปีที่ผ่านมา และยังคงสะสมพลังงานอยู่ หากพลังสะสมถึงจุดหนึ่งแล้วเกิดการเลื่อนตัว ก็สามารถก่อให้เกิดแผ่นดินไหวได้ทันที

หนึ่งในเหตุการณ์ที่สะท้อนให้เห็นความจริงข้อนี้ คือแผ่นดินไหวขนาด 3.5 แมกนิจูด ที่จังหวัดกระบี่ เมื่อวันที่ 14 เมษายน 2568 ที่ผ่านมา ซึ่งมีจุดศูนย์กลางใกล้กับ “รอยเลื่อนคลองมะรุ่ย” และสามารถรับรู้แรงสั่นสะเทือนได้ชัดเจนในหลายพื้นที่ แม้ไม่มีผลต่อการเกิดสึนามิ แต่ก็เป็นสัญญาณเตือนว่า ไม่มีพื้นที่ใดในประเทศไทยที่ปลอดภัย 100% จากแผ่นดินไหว

16 กลุ่มรอยเลื่อนมีพลังในประเทศไทย

กรมทรัพยากรธรณีได้จัดทำรายชื่อรอยเลื่อนมีพลัง 16 กลุ่มที่ยังคงเคลื่อนไหวได้ โดยกระจายตัวตามภูมิภาค ดังนี้:

ภาคเหนือ

1. แม่จัน – เชียงราย, เชียงใหม่

2. แม่อิง – เชียงราย

3. แม่ลาว – เชียงราย

4. เวียงแหง – เชียงใหม่

5. แม่ทา – เชียงใหม่, ลำพูน

6. เถิน – ลำปาง, แพร่

7. พะเยา – พะเยา, เชียงราย

8. ปัว – น่าน

9. อุตรดิตถ์ – อุตรดิตถ์

ภาคกลางและตะวันตก
10. เพชรบูรณ์ – เพชรบูรณ์, เลย
11. แม่ฮ่องสอน – แม่ฮ่องสอน, ตาก
12. เมย – ตาก, กำแพงเพชร
13. เจดีย์สามองค์ – กาญจนบุรี
14. ศรีสวัสดิ์ – กาญจนบุรี, สุพรรณบุรี, อุทัยธานี

ภาคใต้
15. ระนอง – ระนอง, ชุมพร, พังงา
16. คลองมะรุ่ย – กระบี่, พังงา, สุราษฎร์ธานี, ภูเก็ต

รอยเลื่อนทั้งหมดนี้ยังอยู่ในภาวะ “มีพลัง” และมีความเสี่ยงต่อการก่อให้เกิดแผ่นดินไหว หากเกิดการเคลื่อนไหวในอนาคต

แผ่นดินไหวที่เกิดจากรอยเลื่อนคลองมะรุ่ย: บทเรียนจากกระบี่

แผ่นดินไหวล่าสุดที่กระบี่ ถือเป็นสัญญาณเตือนว่า “รอยเลื่อนคลองมะรุ่ย” ยังมีพลังและสามารถเคลื่อนไหวได้จริง จุดศูนย์กลางของแผ่นดินไหวอยู่ห่างจากแนวรอยเลื่อนเพียงเล็กน้อย โดยรอยเลื่อนนี้เคยมีประวัติเกิดแผ่นดินไหวระดับปานกลางในอดีต และพาดผ่านพื้นที่ที่มีประชาชนอยู่อาศัยจำนวนมาก รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวสำคัญอย่างภูเก็ตและพังงา

ถึงแม้แผ่นดินไหวขนาดเล็กจะไม่สร้างความเสียหายรุนแรง แต่หากมีการเคลื่อนไหวของเปลือกโลกในระดับใหญ่เมื่อใด อาจส่งผลกระทบร้ายแรงได้ทันที

ความพร้อมของไทย และหนทางข้างหน้า

แม้จะมีรอยเลื่อนมากถึง 16 กลุ่ม แต่หากมีการวางระบบเฝ้าระวัง การให้ข้อมูลแก่ประชาชนอย่างต่อเนื่อง และการออกแบบอาคารให้เหมาะสมกับสภาพภูมิศาสตร์ เราก็สามารถลดความเสี่ยงจากแผ่นดินไหวได้อย่างมาก

อย่ารอให้ดินสั่นถึงจะเริ่มสนใจ เพราะภัยธรรมชาติไม่เคยส่งสัญญาณล่วงหน้า การมีความรู้เกี่ยวกับรอยเลื่อนมีพลังในไทย คือจุดเริ่มต้นของการป้องกันอย่างยั่งยืน

หากคุณอาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มีรอยเลื่อนพาดผ่าน ลองตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติมจากเว็บไซต์กรมทรัพยากรธรณี (www.dmr.go.th) และติดตามประกาศจากหน่วยงานด้านภัยพิบัติอย่างใกล้ชิด